Bilgi ve belge yönetimi nedir?

Shutterstock

Dünyada her saniye milyonlarca yeni veri/bilgi üretiliyor. Öyle ki her dönemde bu büyüklüğü açıklamak için yeni bir birimle tanışıyoruz: Terabayt, petabayt, exabayt, zetabayt, yottabayt… Bu terimlerin söylenmesi çok kolay ancak bu terimlerin temsil ettiği verinin/bilginin boyutu gittikçe yönetilmesi zor bir hal alıyor. Bu bilginin sınıflanması, düzenlenmesi, erişiminin sağlanması, yayınlanması, doğrulanması ve tüm bu süreçlerin hiçbir kesintiye uğramadan devam edebilmesi için profesyoneller yetiştiren bir bölüm var: Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. Bu bölüm 2002 yılında Kütüphanecilik, Arşivcilik ve Dokümantasyon-Enformasyon bölümlerinin birleştirilmesiyle Bilgi ve Belge Yönetimi adını aldı.

En doğru bilgiye, en doğru kanaldan, en hızlı şekilde erişmek; bu bilgiyi doğru yorumlamak, analiz edebilmek ve sentezleyip sunabilmek tarihin her döneminde önemliydi. Bu işlev tarih boyunca kütüphaneler tarafından gerçekleştirildi ve gerçekleştirilmeye devam ediyor. Tıpkı kütüphanelerin dünya tarihinde önemli yeri olduğu gibi kütüphanecilik eğitiminin de önemli bir yeri var. Ülkemizde 1925’te kütüphanecilik kurslarıyla başlayan kütüphanecilik eğitimi, 1954’te Ankara Üniversitesi Kütüphanecilik Enstitüsünün kurulmasıyla resmî olarak profesyoneller yetiştirmeye başladı ve günümüzde Bilgi ve Belge Yönetimi adıyla lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde uzmanlar yetiştirmeye devam ediyor.

Kütüphanecilikten bilgi okullarına

İnsanlar ve bilgi arasındaki bağlantıyı nasıl kurabiliriz? İnsanların potansiyellerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için bilgiyi nasıl sunabiliriz? Olumlu değişimi sağlamak için bir aracı olarak bilgiyi nasıl kullanabiliriz?[1]

Bilgi ve Belge Yönetiminin temelinde bu sorular ve “

Fizik nedir? Fizikçi ne iş yapar?

Belki okumuşsunuzdur. Douglas Adams’ın yazdığı (1978) Otostopçunun Galaksi Rehberi’nde “Derin Düşünce” adındaki süper bilgisayara hayatın, evrenin, her şeyin cevabını sorarlar. Bilgisayar, yedi buçuk milyon yıl hesap yaptıktan sonra “Cevap 42.” der.

Güzel bir örnekle evrendeki en küçük cisimlerle en büyük cisimlerin büyüklük sıralarını[1] kafamızda canlandırabiliriz. 42 katlı bir bina hayal edelim. Birinci katta evrendeki en küçük madde olsun, örneğin atom çekirdeği (10-15 m). Her katta bir önceki katın 10 katı büyüklüğünde maddeler olsun. Böylece birinci kata atom çekirdeğini koyarsak, beşinci katta atomlar, onuncu katta hücreler ve on beşinci katta biz insanlar yaşıyor oluruz. Yirmi ikinci katta gezegenler ve güneş sistemi, otuz altıncı katta galaksiler, kırk birinci katta gözlemlenebilir evren ve kırk ikinci katta evrenin kendisi. Evrende uzaysal büyüklük ölçeklerini böyle hayal edebiliriz.

En büyük (?) asal sayı

Bugünlerde haber sitelerinde “En büyük asal sayı bulundu” türünden haberlere rastlayabilirsiniz. Bu haberlerin aslı var mı? Asal sayı nedir? En büyük asal sayı (?) bulunabilir mi? Asal sayı arayışının tarihteki örnekleri, asal sayı bulmanın bize ne yararı var ve siz sıcak evinizden bu arayışa nasıl katkıda bulunabilirsiniz? 

Asal sayı nedir? Tüm asal sayılar belirlenebilir mi? 

Asal sayılar sadece kendisine ve 1’e bölünebilen 1’den büyük doğal sayılar olarak tanımlanır. Örneğin ilk 10 asal sayı 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29 biçiminde sıralanır.

Acaba asal sayılar kaç tanedir? Tüm asal sayılar belirlenebilir mi?

İnternet - Sosyal Medya - Bilim Teknoloji Dünyası: En Son Mülakat Soruları ve Cevapları 2024 - Toptalent

İnternet - Sosyal Medya - Bilim Teknoloji Dünyası: En Son Mülakat Soruları ve Cevapları 2024 - Toptalent: Bir işe alım yöneticisinin bir sonraki iş görüşmende sana tam olarak hangi soruları soracağını bilseydin harika olmaz mıydı? İş görüşmesi sı...

Yaşam Oyunu - Ezber Bozan Sıradışı Hareketler: Eleştirel Düşünme Nedir? Eleştirel Düşünme Neden Ö...

Yaşam Oyunu - Ezber Bozan Sıradışı Hareketler: Eleştirel Düşünme Nedir? Eleştirel Düşünme Neden Ö...: Eleştirel düşünme,  bir fikir geliştirebilmek ya da yargı oluşturabilmek için bilgiyi toplayarak analiz etme becerisidir. Çeşitli konular ü...

Yaşam Oyunu - Ezber Bozan Sıradışı Hareketler: Analitik ve Sistemsel Düşünme Arasındaki Farklar N...

Yaşam Oyunu - Ezber Bozan Sıradışı Hareketler: Analitik ve Sistemsel Düşünme Arasındaki Farklar N...: Analitik düşünce, bilindiği üzere tümü parçalara ayırmak üzerine kuruludur. Daha detaylı biçimde ise karmaşık bir konu veya sonun üstesinden...

Moğollar kimdir, Türk mü? Moğol İmparatorluğu nasıl çöktü?

Moğollarda ahaliye ivgen, aile ve en küçük birliklere aymuğ, boya ise obop denirdi.

Orduları bu usule göre teşkilatlanmış olup ulus adı verilen kabile birliklerinin hepsi asker sayılmakta idi. Sefere giderken kabileler kendi hayvanları, çadırları ve kadınları ile birlikte ordu gibi giderdi. Sanat bölükleri

Tarihte Ertuğrul Bey nasıl ve ne zaman öldü? Ertuğrul Gazi'nin hayatıyla ilgili merak edilenler

ERTUĞRUL GAZİ KİMDİR?

Ertuğrul Gazi veya Ertuğrul Bey (ö. Söğüt), 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babası. Osmanlı imparatorluğunun temelini atmıştır. 1280'li yıllarda ölen Ertuğrul Gazi'nin oğlu Osman Bey, Osmanlı Devletini kurmuştur.

Tatil Yazısı Örneği

Tatil yazısı, genellikle bir kişinin ziyaret ettiği bir yer hakkındaki izlenimlerini, yaşadığı deneyimleri ve önerilerini paylaştığı kişisel bir anlatıdır. Bu tür yazılar, okuyuculara ziyaret edilen yer hakkında bilgi vermek, onlara ilham vermek ve belki de kendi seyahat planlarını yapmalarına yardımcı olmak için yazılır. İşte hayali bir tatil yerini anlatan kurgusal bir tatil yazısı örneği:

—

Başlık: Bir Bahar Haftasonu Kaçamağı: İznik’in Büyüsü

Yumurtayı Uç Kısımlarından Bastırdığımızda Kıramayız. Peki neden?

Neden Yumurtayı Uç Kısımlarından Bastırdığımızda Kıramayız?

Yumurtayı uç kısımlarından ne kadar bastırırsak bastıralım kıramayız. Fakat ortasından kolayca kırabiliriz. Peki neden?

malerapaso/iStock.com

Kırılma gerilim altında meydana gelir. Yani bir şeyi yeterince sert çektiğinizde gerilim sonucu yırtılma gerçekleşir. Örneğin basit bir kiriş alın,

Denklemler ve Eşitsizlikler Ders Notları

Denklemler ve Eşitsizlikler Ders Notları

Birinci Dereceden İki Bilinmeyenli Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri

Mutlak Değer

Birinci Dereceden Denklemler ve Eşitsizliklerin Çözümü

EBOB ve EKOK

Bölünebilme Kuralları

Temel Kavramlar: Sayılar

Eğitim : Ödev / Ders / Proje / Tez / Çizim

Birinci Dereceden İki Bilinmeyenli Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri

Konu Özeti

Birinci dereceden iki bilinmeyenli denklem sistemlerinin ve birinci dereceden iki bilinmeyenli eşitsizlik sistemlerinin çözüm kümesini bulma yöntemlerini ve analitik düzlemde çözüm kümesini göstermeyi ele aldığımız bu konuda ayrıca açıklayıcı örnek sorular da bulunmaktadır.

Birinci dereceden iki bilinmeyenli denklem ve eşitsizlikleri önceki yazılarda tanımlamıştık. Bu yazıda ise denklem sistemlerini, çözüm yöntemlerini ve grafik çizimini ele alacağız.

Birinci Dereceden İki Bilinmeyenli Denklem Sistemleri

x ve y bilinmeyen, a ve b reel sayı, a1, a2, b1 ve b2 sıfırdan farklı olmak üzere

$$\begin{array}{c}{𝑎}_1𝑥+{𝑏}_1𝑦+{𝑐}_1=0\\ {𝑎}_2𝑥+{𝑏}_2𝑦+{𝑐}_2=0\end{array}$$

denklemlerinden oluşan sisteme birinci dereceden iki bilinmeyenli denklem sistemi denir. Bu denklemleri sağlayan x ve y gerçek sayılar ise (x, y) sıralı ikilisi olarak yazılır ve bu sıralı ikiliye denklemin çözüm kümesi denir. ax+by+c=0 birinci dereceden iki bilinmeyenli denklemlerinin grafikleri analitik düzlemde doğru belirtir. Bu denklemleri çözmek için yok etme, yerine koyma ve grafik çizimi gibi yöntemler kullanılır

Yok Etme Yöntemi

Denklem sisteminde aynı bilinmeyenlere sahip terimlerin katsayıları eşit ve ters işaretli olacak şekilde düzenlenir. Daha sonra taraf tarafa toplama yapılarak sadeleşmesi sağlanır.

Örnek olarak aşağıdaki denklem sisteminin çözüm kümesini bulalım.

$$\begin{array}{c}3𝑥+4𝑦=11\\ 4𝑥+3𝑦=17\end{array}$$

denklemlerinde x bilinmeyenini yok etmek için ilk denklem 4 ikinci denklem -3 ile çarpılır.

$$\begin{array}{c}4.(3𝑥+4𝑦=11)\\ -3.(4𝑥+3𝑦=17)\end{array}⟹\begin{array}{c}12𝑥+16𝑦=44\\ -12𝑥-9𝑦=-51\end{array}$$

Denklemler taraf tarafa toplanır ise 7y=-7 ⟹ y=-1 olur. y değeri herhangi bir denklemde yerine yazılır ise x değeri de bulunmuş olur. y=-1 ⟹ 3.x+4.(-1)=11 denkleminden x=5 bulunur.

$$\stackrel{¸}{\text{C}}\text{K}=\{(5,-1)\}$$

Yerine Koyma Yöntemi

Denklem sistemindeki bilinmeyenlerden herhangi biri yalnız bırakılır ve diğer denklemde yerine yazılır. Bu yöntem ile çözüm kümesi elde edilebilir.

Örnek olarak

$$\begin{array}{c}𝑥+5𝑦=-5\\ 3𝑥-2𝑦=19\end{array}$$

denklem sisteminin çözüm kümesini yerine koyma yöntemiyle bulalım.

x+5y=-5 denkleminde x yalnız bırakılır ise x=-5y-5 olur. İkinci denklemde x yerine -5y-5 yazılır ise 3(-5y-5)-2y=19 olur. y=-2 bulunur ve x değerini bulmak için herhangi bir denklemde y yerine -2 yazılır ise x=5 bulunur.

$$\stackrel{¸}{\text{C}}\text{K}=\{(5,-2)\}$$

Grafik Yorumu

Birinci dereceden iki bilinmeyenli bir denklemin çözüm kümesinin oluşturduğu sıralı ikililer analitik düzlemde bir doğru belirtir. Denklem sisteminin oluşturduğu doğruların kesişim noktası veya noktaları bu denklem sisteminin çözüm kümesini oluşturur.

Örnek olarak

$$\begin{array}{c}2𝑥+2𝑦=7\\ 4𝑥+4𝑦=14\end{array}$$

denklem sisteminin çözüm kümesini bulup grafiksel olarak yorumlayalım.

Dikkat edilir ise denklemler birbirinin katıdır. Bu durumda aslında iki denklem de aynı doğruyu oluşturur. Bu durumda doğrular çakışıktır ve çözüm kümesi sonsuz elemanlı olur.

Başka bir örnek olarak

$$\begin{array}{c}2𝑥+𝑦=8\\ 𝑥+3𝑦=9\end{array}$$

denklem sisteminin çözüm kümesini bulup grafikte yorumlayalım.

İlk denklemde y bilinmeyenini yalnız bırakırsak y=8-2x olur ve ikinci denklemde y yerine bu değer yazılır ise x+3(8-2x)=9 elde edilir. 5x=15 ve x=3 olur. ÇK={(3, 2)} olur.

Denklemlerin eksenleri kestiği noktaları bulmak için sırasıyla x ve y yerine 0 yazılır.

İlk denklem de x=0 dersek y=8, y=0 dersek x=4 olur. Bu durumda ilk denklemin belirttiği d1 doğrusu (0, 8) ve (4, 0) noktalarından geçer (yeşil doğru).

İkinci denklem için de aynı yöntem uygulanır ise d2 doğrusu (9,0) ve (0, 3) noktalarında eksenleri keser (mavi doğru).

Şekilde de görüldüğü gibi kesişim noktası aynı zamanda çözüm kümesi olan A(3, 2) noktasıdır.

ax+by+m=0 ve cx+dy+n=0 denklem sisteminin belirttiği doğrular ile ilgili aşağıdaki