Tekstil Ve Konfeksiyon Politikasina Uyum

SORU 104: 1.1.1996'dan itibaren tekstil ve konfeksiyon ürünleri ticaretimizin tabi olacağı esaslar nelerdir?
CEVAP: AB'nin Gümrük Birliği öncesinde toplam 5 tekstil ve 10 konfeksiyon ürününe uyguladığı kotalar 1.1.1996 tarihinden itibaren kaldırılmış bulunmaktadır. AB'ne yönelik tekstil ve konfeksiyon ürünleri ihracatımız, diğer sanayi ürünlerimizde olduğu gibi, herhangi bir kısıtlamaya konu kılınmaksızın gerçekleştirilecektir. Üçüncü ülkeler kaynaklı ithalatımız 50 ülke bazında değişen ürünler itibariyle kota ve gözetim önlemlerine konu kılınmıştır.
Gümrük Birliği öncesinde sözkonusu ürünlerin AB'ye ihracatında serbest dolaşım ilkesi değil, menşe kuralları geçerli idi. Ancak, Türkiye'nin AB'nin Ortak Ticaret Politikasına uyum kapsamında OGT uyumunu tamamlaması, üçüncü ülkelere karşı kota ve gözetim önlemlerini üstlenmesi ve ayrıca başta fikri ve sınai mülkiyet hakları olmak üzere haksız rekabeti önlemek üzere Topluluk mevzuatına uyum sağlaması ile birlikte taraflararasında tekstil ve konfeksiyon ürünleri ticareti, diğer sanayi ürünlerinde olduğu gibi menşe kurallarına konu kılınmayacak ve serbest dolaşım ilkesi çerçevesinde yürütülecektir.


SORU 105: 50 ülkeye karşı uygulanacak miktar kısıtlamaları ve gözetim önlemleri hangi çerçevede yürürlüğe konulmuştur ?
CEVAP: AB'nin kota veya gözetim uyguladığı 50 ülkeye karşı aynı ürünler bakımından kısıtlamaların üstlenilmesi için 45 ülkeye bildirimde bulunulmuş (5 ülkeye karşı tek taraflı kısıtlama veya gözetim uygulanacaktır) ve anılan ülkeler müzakereye davet edilmişlerdir. Bunlardan 26 ülke ile en az bir müzakere gerçekleştirilmiş ve 12 ülke ile (26 Şubat 1996 tarihi itibariyle) anlaşma imzalanmıştır. İkili kontrol mekanizmasını anlaşma yapılmaksızın kabul etmiş olan Tayvan ile birlikte, toplam 13 ülke ikili kontrol mekanizması çerçevesinde miktar kısıtlamasına veya gözetime tabi bulunmaktadır. Kalan ülkelerden 25 adedi tek taraflı miktar kısıtlamasına ve 12 adedi ise tek taraflı gözetim uygulamasına tabi olarak ihracatlarını gerçekleştirmektedir. Anlaşmalar imzalandıkça yayımlanacak tebliğlerle, ülkeler tek taraflı kontrol sisteminden çift taraflı kontrol sistemine alınacaklardır.


SORU 106: Yüklemesi 1.1.1996'dan önce yapılmış ve bu tarihten sonra ithali yapılacak tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin tabi olacağı rejim nedir?
CEVAP: Dahilde işleme rejimi kapsamındaki mallar:
a) Aynen veya nihai bir ürünün bünyesinde üçüncü ülkeye ihraç edilecekse, vergiden muaf olarak ve kotadan mahsup edilmeksizin ithal edilebilecektir.
b) Yurtiçinde kullanılması kararlaştırılırsa, gümrük vergisi ödenerek ithal edilecek ve kotadan mahsup edilmeyecektir.
c) Aynen AB'ye ihracı mümkün değildir. Başka bir ürünün bünyesinde kullanılmak koşulu ile AB'ye ihraç edilebilir. Ancak bu durumda, AB'nin menşe kriterleri çerçevesinde Türk menşei kazanacak kadar işlem görmesi gerekmektedir. Ayrıca, ihracat anında bahse konu girdiye uygulanan OGT oranında fark giderici vergi tahsilatına konu olacaktır.
Normal ithalat işlemine konu mallar :
a) Türkiye'de kullanılması koşulu ile, cari gümrük vergisi (OGT) tahsil edilerek ancak, kotadan düşülmeksizin 31 Mart 1996 tarihine kadar ithal edilebilecektir.
b) Aynen AB'ye ihracı mümkün değildir. Başka bir ürünün bünyesinde kullanılmak koşulu ile AB'ye ihraç edilebilir. Ancak bu durumda, AB'nin menşe kriterleri çerçevesinde Türk menşei kazanacak kadar işlem görmesi gerekmektedir.


SORU 107: Yüklemesi 1.1.1996'dan sonra yapılmış malların tabi olacağı rejim nedir?
CEVAP: Dahilde işleme rejimi kapsamındaki mallar:
a) AB dışındaki üçüncü ülkelere ihraç edilmek kaydıyla kotadan mahsup edilmeksizin ve gümrük vergisi tahsilatı yapılmaksızın ithalat yapılabilecektir.
b) Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen malın Türkiye'ye kesin ithali (serbest dolaşıma girmesi) ancak kota kapsamında mümkündür. Başka bir ifade ile, bu ürünlerin ithalinin gerçekleşmesi, tek taraflı kontrol sözkonusu ise ithal lisansının; eğer ikili kontrole konu bir ülke malı ise ilgili ülkeden temin edilmiş ihraç lisansının ibrazına bağlıdır. Bu şekilde kotadan mahsup edilecek ve gümrük vergisi alınacaktır. Aksi takdirde malın menşe ülkeye iadesi veya imhası sözkonusu olur.
İthal lisansı alınan (kota kapsamında ithal edilen) ve vergisi ödenen ürün AB'ne aynen veya işlem görerek ihraç edilebilir.
Normal ithalat işlemine konu mallar:
a) Yüklemesi 1.1.1996'dan sonra yapılacak olan mallar, ithalatın yapıldığı ülkenin tabi olduğu rejime göre ithalat lisansının ibrazı ertesinde kotadan mahsup edilip, gümrük vergisi tahsil edilerek Türkiye'ye ithal edilir.
Bu durumdaki mallar için, otonom rejim veya anlaşma yapılamamış ülkeler bakımından, tek taraflı kısıtlama uygulaması çerçevesinde, sadece Dış Ticaret Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğünden "İthal Lisansı" alınması gerekmektedir. Ancak, ticaretin ikili kontrole konu olduğu anlaşma imzalanmış ülkeler kaynaklı malların ithali, bu ülkeler yetkili makamlarının vereceği "İhraç Lisansı"na karşılık olarak yine Müsteşarlığımız İthalat Genel Müdürlüğünün vereceği "İthalat Lisansı" ile mümkündür.
Bu durumdaki mallar işlem gördükten sonra veya işlem görmeksizin AB'ne serbestçe ihraç edilebilir.
b) Bu şekilde ithal edilmiş malların sonradan üçüncü ülkelere ihraç edildiği kanıtlanırsa ek kota tahsis edilebilir.


SORU 108: Kota ve gözetim önlemlerine konu olmayan tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatı nasıl gerçekleşecektir ?
CEVAP: Diğer sanayi ürünlerinde olduğu gibi herhangi bir kısıtlamaya konu olmaksızın ithali mümkün olacaktır.
SORU 109: Tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatında kota ve gözetim uygulaması hangi mevzuat ve esaslar çerçevesinde sürdürülecektir?
CEVAP: Tekstil ithalatının tabi olacağı kurallar 1 Haziran 1995 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararları ve bu Kararlara istinaden çıkarılmakta olan tebliğlerle yürütülmektedir. Bu çerçevede, 19 Aralık 1995 tarih ve 22298 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tebliğlerde aşağıdaki hususlar düzenlenmektedir.
95/1 Sayılı Tebliğ: (Bilahare çıkarılan Tebliğlerle anlaşma imzalanan ülkeler bu kapsama alınmıştır) Çift taraflı kontrol sistemi dahilinde Makao, Moğolistan, Polonya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti, Sri Lanka, Bulgaristan, Endonezya, Vietnam, Mısır, Macaristan ve Tayvan'dan Tebliğ ekinde sayılan kısıtlama uygulanacak ürünlerin ithalindeki usul ve esasları içermektedir.
Bu Tebliğ kapsamındaki ülkeler kendi kota dağıtımlarını kendileri yapacak olup, bu ülkelerden yapılacak ithalatta, ilgili ülke yetkili makamlarınca düzenlenecek ihracat lisansının, ithalatçı tarafından Dış Ticaret Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğüne ibrazı karşılığında ithal lisansı alınabilecektir.
İthalat yapmak isteyenler ihracatçılarından aldıkları ihracat lisansı ile ithalat lisansı almak üzere başvuruda bulunabilecek ve başvurularını müteakip 5 gün içinde ithalat lisansı alabileceklerdir.
95/2 Sayılı Tebliğ: Bu Tebliğ, ikili anlaşmalar çerçevesinde çift taraflı kontrol sistemi çerçevesinde kısıtlamaya tabi olması gereken, ancak Tebliğ'in yayımlandığı tarihe kadar anlaşma imzalanamayan ülkeleri kapsamaktadır. Bu ülkeler Arjantin, Beyaz Rusya, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Çin, Malezya, Pakistan, Peru, Filipinler, Rusya Federasyonu, Slovenya, Güney Kore, Hindistan, Hong Kong, Singapur, Tayland, Ukrayna, Özbekistan, Malta, Fas ve Tunus'tur. Bu ülkelerle devam etmekte olan kota müzakereleri sonuçlanarak kısıtlama anlaşmalarının imzalanmasını müteakip çift taraflı kontrol sistemi işlemeye başlayıncaya kadar, ithalat, dağıtımı Türkiye tarafından yapılacak olan kotalar çerçevesinde gerçekleştirilebilecektir.
Bu Tebliğ, 1996 yılının ilk 3 aylık dönemi için belirlenen kota miktarının dağıtımına ilişkin olarak ithalatçılar tarafından yapılması gereken başvuruya ilişkin usul ve esasları içermektedir.
Bu Tebliğ çerçevesinde;
- Sadece 1996 yılının ilk üç ayında Tebliğ kapsamında yeralan ülke ve kategorilerde ithalat yapacak ithalatçıların kota dağıtımına başvurmaları;
- Elde edilen kota hakkının en az % 50'sinin ithalatının gerçekleştirilmesi; (% 50 gerçekleştirilemez ise firma müteakip iki dağıtıma katılamayacaktır.)
- Tebliğ ekinde yer alan ülke ve/veya kategorilerden birden fazlasından ithalat yapılmak isteniyor ise, herbir ülke ve kategori için ayrı başvuruda bulunulması;
- Geçmiş yıllarda ithalat yapmış olan firmaların geleneksel ithalatçı olabilmek için baz alınan 1994 yılında yapmış oldukları ithalatı Gümrük Giriş Beyannameleri ile ispatlamış olmaları,
- İthalatçıların, gerçekleştirdikleri her fiili ithalatı en geç 15 gün içinde DTM İthalat Genel Müdürlüğü'ne bildirmeleri;
- İthal lisanslarının sürelerinin bitmesini müteakip, lisans miktarının tamamının kullanılmış olup olmadığına bakılmaksızın, en geç 15 gün içinde İthalat Genel Müdürlüğüne iade edilmesi;
gerekmektedir.
95/3 Sayılı Tebliğ: Çift taraflı kontrol sistemi çerçevesinde gözetim uygulanacak ülkeleri kapsamaktadır. Çift taraflı gözetim uygulamasında, herhangi bir miktar kısıtlaması olmaksızın, ihracatçı ülke makamlarınca düzenlenecek ihracat lisansına karşılık olarak Türk İthalatçı tarafından DTM İthalat Genel Müdürlüğünden ithal lisansı alınarak ithalat gerçekleştirilir.
95/4 Sayılı Tebliğ: Tek taraflı kontrol sistemi çerçevesinde gözetim uygulanacak ülke ve ürünlere ilişkin Tebliğdir. Bu ülkeler, Bangladeş, Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Estonya, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Letonya, Litvanya, Moldova, Slovenya, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan, Vietnam, Fas ve Malta'dır.
Bu ülkelerden Tebliğ ekinde belirtilen kategorilerde yapılacak ithalat DTM İthalat Genel Müdürlüğünden alınacak ithal lisansı ile gerçekleştirilebilir. Gözetim uygulamalarında daha önce de belirtildiği gibi miktar kısıtlaması sözkonusu olmadığı için DTM İthalat Genel Müdürlüğüne başvuru için bir süre kısıtlaması yoktur.
95/5 Sayılı Tebliğ: Tek taraflı miktar kısıtlaması uygulanacak ülkeleri kapsamaktadır. Bunlar, Kuzey Kore, Bosna Hersek, Hırvatistan ve Makedonya'dır.
Bu Tebliğ, 1996 yılının ilk 6 aylık dönemi için tebliğ ekinde yeralan kategorilere ilişkin olarak belirlenen kota miktarının dağıtımında ithalatçılar tarafından yapılması gereken başvurunun usul ve esaslarını içermektedir.


SORU 110: 1996 yılında faaliyete geçecek bir firma aynı yıl içinde üçüncü ülkelere yönelik kotalardan yararlanabilecek midir?
CEVAP: 1996 yılı içinde faaliyete geçecek bir firma, çift taraflı kontrol sistemine tabi ülkelerin (95/1 sayılı Tebliğ kapsamındakiler) ihracatçıları tarafından kendisine gönderilecek ihracat lisansına karşılık DTM İthalat Genel Müdürlüğünden ithal lisansı alarak ithalatını gerçekleştirebilecektir.
95/2 sayılı Tebliğ kapsamında yeralan ülke ve kategorilerden ithalat ise, 1996 yılının ilk üç ayında sadece 29 Aralık 1995 tarihine kadar başvuruda bulunan firmalar için imkan dahilindedir.
Bu Tebliğ kapsamında yeralan ülke ve kategorilere ait ikinci dağıtım Nisan 1996 tarihinde yapılacaktır. Bu ülkeler ile Nisan 1996 tarihine kadar ikili miktar kısıtlaması anlaşmaları imzalanması durumunda kotalar ihracatçı ülkeler tarafından dağıtılacak ve uygulama 95/1 sayılı Tebliğde olduğu gibi olacaktır. Anlaşmaların imzalanmaması durumunda yeni kurulan firma Nisan 1996 tarihinde yapılacak kota dağıtımına katılarak ithalat yapabilecektir.


SORU 111: EFTA ülkeleri ile AB ve Türkiye'nin arasında varolan anlaşmalar uyarınca, EFTA ülkelerinden gelen ithal hammaddeden üretilen mamul malların AB'ne veya EFTA ülkelerine ihracatı telafi edici vergi ödenmeden yapılabilecek midir? CEVAP: Türkiye ve EFTA ülkeleri arasında 1992 yılında bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır. Buna göre Türkiye, EFTA ülkelerine (İsviçre, Norveç ve İzlanda) AB'ne uygulanan gümrük indirimlerini uygulayacak, EFTA ülkeleri de Türkiye'ye uyguladıkları gümrük vergilerini sıfırlayacaklardır. Bu çerçevede normal ithal işlemleri tamamlanarak Türkiye'de serbest dolaşıma girmiş olan EFTA menşeili hammadde ve ara malların kullanımıyla üretilen nihai ürünlerin AB'ye ihracında telafi edici vergi uygulanmayacaktır.