20 Nisan 2024 Cumartesi
Eş ve Eksik Baskınlığın Farkı
Konu Özeti
Bazı alel genlerde baskınlık veya çekiniklik kavramı yoktur. Bu alel genlerin birlikte bulunduğu durumda, iki gende özelliğini tam gösteremez. Bu durum fenotipe, iki alel genin arasında bir özellikte kendini belli eder.
Bazı alel genlerde baskınlık veya çekiniklik kavramı yoktur. Bu alel genlerin birlikte bulunduğu durumda, iki gende özelliğini tam gösteremez. Bu durum fenotipe, iki alel genin arasında bir özellikte kendini belli eder. Örneğin aşağıdaki resimde bulunan örnekte kırmızı çiçek geni ile beyaz çiçek geni eksik baskın genlerdir. Bu iki geni de bulunduran heterozigot bireylerin çiçekleri pembe renkte olur. Bu
Modern Genetik (Eşeye Bağlı Kalıtım)
Konu Özeti
Gelişmiş canlıların eşeyini genotipleri belirler. Canlının eşeyini (cinsiyetini) belirleyen kromozomlara gonozom denir. Kromozom yapısındaki değişim, kromozomlardan parça kopması, eklenmesi ya da bir parçanın kopup 180 derece ters dönerek aynı yere bağlanmasıyla ortaya çıkar.
📌 Mendel’in çalışmaları klasik genetik olayları açıklamakta çok başarılı olmakla birlikte, bazı kavramları (örneğin eşey üzerinden aktarılan özellikleri) açıklamakta yetersiz kalmıştır. Bu nedenle modern genetik üzerine çalışmalar yapılmıştır.
Eşeyin Belirlenmesi
Eşeyin belirlenmesi modern genetik için önemlidir çünkü genlerin bir sonraki nesillere aktarılmasında eşey çok büyük rol oynar. Toprak solucanı, tenya veya istiridye gibi omurgasız hayvanlarda ve tam çiçeğe sahip bitkilerde cinsiyet ayrımı yoktur. Bu canlılar dişi ve erkek üreme organlarını birlikte bulundururlar.
- Bazı durumlarda eşeyin belirlenmesinde çevre önemli bir rol oynayabilir. Eşeyin çevrenin etkisiyle belirlenmesine fenotipik eşey belirlenmesi denir.
- Geri kalan gelişmiş canlıların çoğunda bireyler farklı eşeylere sahiptir. Bu canlıların eşeyini genotipleri belirler. Buna genotipik eşey belirlenmesi denir.
- Canlının eşeyini (cinsiyetini) belirleyen kromozomlara gonozom denir. Geriye kalan ve diğer karakterleri belirleyen kromozomlara otozom kromozom denir.
Not: Gonozom hücre diye bir kavram yoktur. Bütün hücrelerimiz gonozom kromozomlara sahiptir; başka bir deyişle, aynı bireyin bütün hücreleri aynı kromozoma sahiptir.
Örneğin sağlıklı bir insanda toplam 2n=46 kromozom vardır. Bu kromozomlardan 2 tanesi (XX veya XY olmak üzere) eşey kromozomları yani gonozomlardır ve bir tanesi anneden bir tanesi babadan gelir. Geriye kalan 44 kromozom ise otozom kromozomlardır.
Otozomlar canlının göz rengi, saç şekli, kan grubu gibi kalıtsal özelliklerine ait
Eş Baskınlık, Soyağaçları ve Çok Alellilik
Konu Özeti
Bireylerin genetik özelliklerinde rol oynayan aleller arasında sadece tam baskın ilişkisi gözlemlenmez. Bu aleller eş baskın olabildiği gibi 2 adetten fazla da (çok alelli) olabilmektedir. İnsanların kan gruplarını belirleyen aleller bunlara örnek olarak verilebilir.
Eş Baskınlık
Mendel’in yaptığı çalışmalardan da bildiğimiz gibi tam baskınlık
Çaprazlamalar: Monohibrit, Dihibrit, Kontrol
Konu Özeti
Mendel genetiğinde çaprazlamalar çok önemlidir. Karakterleri göz önüne alınarak gametlerin birleştirilmesi işlemine çaprazlama denir. Dihibrit ve monohibrit çaprazlamalar yapılabildiği gibi kontrol çaprazlamasıyla bireylerin genotipi belirlenebilir.
Karakterleri göz önüne alınarak gametlerin birleştirilmesi işlemine çaprazlama denir.
Mendel Genetiği
Konu Özeti
Mendel 1856 yılından itibaren çeşitli bezelye tohumları toplamaya ve onları manastır bahçesinde yetiştirerek aralarındaki farkları incelemeye başladı. 10 yıl süren gözlem ve deneylerinin ardından, bu çalışması sonucu keşfettiği önemli bulgularını “bitki melezleri üzerinde denemeler” adlı eserinde yayınladı.
Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir bilim dalıdır. Kalıtım esaslarını ilk ortaya koyan bilim insanı Gregor Mendel’dir. Medel’in 1860’lı yıllarda yaptığı çalışmalarda ortaya attığı görüşler doğrulandığında Mendel yasaları ortaya çıkmıştır.
Genetik Biliminde Kullanılan Kavramlar
İnsanlığın İlk Dönemleri Ders Notları
İnsanlığın İlk Dönemleri Ders Notları
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)