Reform Hareketleri

XVI. yüzyılda Rönesans hareketinin de etkisiyle Katolik Kilisesinde ortaya çıkan yeniden yapılanma faaliyetlerine Reform denir.


Reform, Hıristiyanlığı asli şekline dönüştürmek amacıyla yapılmıştır. Katolik kilisesi zamanla bozuldu ve amacından saptırıldı. Roma'da Vatikan sarayında oturan papalar, kendilerini Hz. İsa'nın yeryüzündeki vekili olarak gördüler ve gerçek Hıristiyanlıktan uzaklaştılar. Bunun sonucu olarak kiliseye karşı isyanlar başladı. Bazı bilginler ve aydın din adamları Katolik mezhebinden ayrılarak yeni kilise ve mezhepler kurmaya başladılar.


Reform'un Nedenleri:
1) Coğrafi Keşifler nedeniyle halkın kiliseye olan güveninin sarsılması.
2) Endüljans sayesinde kilisenin göze batacak kadar zenginleşmesi , halkın ise fakir olması
3) Rönesans'ında etkisiyle insanların her şeyin esasını arama ve bulma arzusu sonunda Hıristiyanlığın aslından uzaklaştığının anlaşılması.
4) Katolik Kilisesi'nin Hıristiyanlığın esaslarını saptırması ve belli bir zümrenin çıkarlarına uygun hareket etmeye başlaması.
5) Matbaa sayesinde Avrupa dillerine çevrilen İncillerin herkes tarafından okunup anlaşılması.
6) Halkın çok fakir olmasına rağmen kilisenin halkı sömürmeye devam etmesi.
7) Özgürlük taraftarı olan bazı kralların kilise tarafından baskı altında tutulmaya çalışılması.
8) Matbaa ve kültürel hareketlerin yaygınlaşmasının etkisi
9) Haçlı Seferleri'nin etkisi
10) Rönesans döneminde yetişen özgür düşünceli aydınların Katolik Kilisesi’ni tenkid etmeleri

Not : Reform Almanya'da Martin Luther'in Katolik kilisesini protesto etmesi ve İncil'in Almanca'ya çevrilmesiyle başlamıştır. Almanya'da halk ve derebeyler Luther'i desteklemiş yapılan uzun mücadelelerden sonra 1555 Ogsburg Antlaşması ile Reform hareketleri resmen başarı kazanmış, Protestanlık yeni bir mezhep olarak kabul edilmiştir.

Reform'un Almanya'da ortaya çıkmasının nedenleri:
1) Alman halkının İtalya'daki halka göre daha fakir olmasının kilise merkezine karşı kin duymasına neden olması.
2) Kilise'nin desteklediği Katolik Avusturya'lı kralların Alman Kralı ve prenslerini baskı altında tutmak istemesi.
3) Almanya’da siyasi birliğin olmaması ve Almanya’daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi


Reformun Yayılışı
Aslında Reform hareketlerinin başlangıcı Ortaçağa kadar uzanır. İncil'in tercümesi ve kiliseye karşı bir dizi hareket yapıldıysa da Reformcular diri diri yakılmışlardır.

16. yüzyılda kiliseye karşı mücadele normal hale geldi. Almanya'da Luther Papa'yı eleştirerek isyan etti. İncili tercüme etti ve rahiplerin gereksizliğini bildirdi. Bu tavırlar Luther'in afaroz edilmesine neden oldu. Luther ölüme mahkum edildi. Ancak Saksonya Elektörü Luther'i korudu. Şarlken'de Protestanlığın daha fazla yayılmaması için bazı tedbirler aldı halk Şarlken'in bu tavrını protesto etti. Böylece yeni mezhebin adı da bulunmuş oldu; Protestanlık.

Şarlken, Türk fetihlerinin Avrupa'da hızlanması karşısında aciz kalmış ve 1555 Ogsburg Din Antlaşmasıyla Protestanları tanımıştır.

Luther'den sonra Calven'de Fransa'da bu yeni mezhebi kabul etti. Fransa'dan çıkarılan Calven kendi adıyla kilisesini Cenevre'de kurdu. Fakat Calvenizmin Fransa'da yayılması çok kolay olmadı. Binlerce Calvenist öldürüldü. Mezhep savaşları Fransa'da Nant Fermanıyla sona ermiş ve Protestanlık resmen tanınmıştır (1598).


Reform Sonuçları
1) Avrupa’da mezhep birliği parçalanmıştır. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestan, Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıkmıştır.
2) Papa ve din adamları saygınlıklarını kaybetmişlerdir.
3) Katolik Kilisesi yeni düzenlemeler yapmak zorunda kalmıştır.
4) Eğitim ve öğretim, kilisenin elinden alınarak laik eğitim anlayışı yaygınlaşmıştır.
5) Katolik Kilisesi’nden ayrılan ülkelerde kilisenin topraklarına ve mallarına el konulmuştur.
6) Papa engizisyon mahkemeleriyle Katolik Kilisesi’nin otoritesini devam ettirmeye çalışmıştır.
7) Protestan krallar ve prensler egemen oldukları bölgelerde din işlerinin mutlak hakimi haline gelmiştir.
8) Reform hareketleri sonucunda Avrupa’da oluşan siyasal ayrılıklar, Osmanlıların Avrupa içlerine ilerlemesini kolaylaştırmıştır.
9) Kilise malları prensler tarafından yağmalanarak güçlü prenslikler kuruldu.
10) Yeni mezhepler nedeniyle Avrupa'da siyasi birlik zayıfladı..Reform hareketleri Avrupa’yı siyasi yönden olumsuz etkiledi.Şarlken’in Osmanlı Devleti üzerine yapmayı planladığı Haçlı Seferi bölünmelerden dolayı gerçekleşmedi.
11) Avrupa’da mezhepler arasında savaşlar başladı.Mezhep Savaşları Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da ilerlemesini kolaylaştırdı.
12) Almanya'da kilisenin elindeki zenginlikler halk tarafından yağmalandı.


Not: Rönesans ve reform hareketleri Avrupa' da gelişmeleri önleyen engelleri ortadan kaldırmıştır.

Not : Reform hareketleri başladığı dönemlerde Avrupa'da siyasi denge zayıfladığı için Kanuni Almanya içlerine kadar sefer düzenlemiştir. Osmanlı, bölünmeleri hızlandırmak amacıyla Protestanlığı desteklemiştir.